PSİKOMOTORGELİŞİM
Çocuğun gelişiminde önemli bir yer tutan psiko-motor
gelişim, yaşam boy devam eden bir süreçtir. Bu ünitede psiko-motor gelişimin
tanımı ve önemi, psiko-motor gelişimle ilgili öğeler, 0-12 yaş çocuklarında
psiko-motor gelişim aşamaları, psiko-motor gelişimde bireysel farklılıklar ve
önemi, psiko-motor gelişimin diğer gelişim alanlarıyla ilişkisi konulan ele
alınmıştır.
Tanımı ve
Önemi: Çocuk organizmasını, yetişkinden ayıran en önemli
özellik, sürekli büyüme, gelişme ve değişme süreci içinde olmasıdır. Bu değişim
süreci içerisinde çocuğun gelişimi, görünür ve görünmez büyümeyi içerir.
Görünür büyüme, bedenin boyutlarında, biçiminde ve oranındaki değişmedir.
Görünmez büyüme ise iç organlarda meydana gelen değişmedir. İşte bu görünür
gelişimlerden bir tanesi motor gelişimdir.Motor kelimesi tek başına
"hareket" anlamına gelir. Yetişkinler gibi çocuğun da hareket etmeye
ihtiyacı vardır. Çocuk doğduğu günden itibaren bu ihtiyacını gidermek için,
yattığı yerden başını kaldırma, göğsünü kaldırma, ellerini, kollarını,
bacaklarını hareket ettirme, dönme, emekleme gibi davranışları kazanır. Düşünülmeden,
bağımsız olarak yapılan bu ilk hareketler daha sonra vücut hareketlerine,
zamanla dış uyarıcıların kontrolü ile çeşitli motor etkinliklere dönüşür.
Bireyin eklem, kas ve ses tellerini amaçlı olarak kullanmasına motor hareketler
denir. Çocukların motor davranışlarının gelişimi refleksler, duruşa ait
hareketler, yürüme, koşma, atlama gibi beceriler şeklinde olmaktadır. Motor
gelişim, fiziksel büyüme ve gelişme ile birlikte beyin - omurilik gelişimi
sonucu organizmanın isteme bağlı olarak hareketlilik kazanmasıdır. Kilo artışı,
boy uzaması ve kas gelişimine, diğer bir deyişle fiziksel gelişime paralel olarak
hareket ve becerilerin kazanılmasında sinir sistemi ve kasların gelişimi önemli
bir yer tutar. Bu becerilerin kazanılması doğum öncesi dönemde başlar ve ömür
boyu devam eder.Tüm çocukların motor gelişiminde üç genel kuraldan söz
edilebilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
· Gelişim baştan ayağa doğru olup, önce baş, sonra
omuzlar ve kollar ve nihayet bacaklar ve ayaklar gelişir
· Hareketler
merkezden dışa doğru gelişir. Beden ve omuz hareketleri bağımsız kol hareketlerinden,
el hareketleri parmak hareketlerinden önce gelir · Motor gelişim belirgin bir sıra izler. Çocuk
önce durur, emekler, yürür, daha sonra koşar ve oturur.Çocuğun motor
gelişimini bilmek onun eğitiminde de önemlidir. Bu durum motor gelişimde önemli
olan olgunlaşma ve öğrenme ile açıklanabilir. Çocuğun yeni bir şey öğrenmesi
için yeterli olgunlukta olması gerekir. Bu noktada çocuğun eğitiminde de motor
gelişim göz ardı edilemez.
Psikomotor Gelişimle İlgili Öğeler: Psikomotor
gelişimin yönü beyin omurilik gelişim sırasına göredir. Birey çevresindeki özel
uyaranlara vücuduyla özel cevaplar verir. Böylece davranış örnekleri ortaya
çıkar. Davranış örneklerinin belli bir olgunluğa ulaşmasında bireyin belli
gelişim öğelerine sahip olması gerekir. Psiko-motor gelişimle ilgili öğeler "dikkat,
kuvvet, denge, tepki hızı ve eşgüdüm şekilde sıralanabilir. Bu öğeler, her bir
becerinin temel unsurları olup, etkili olma dereceleri becerilere göre farklılık
gösterir.
3 - 4 YAŞ GRUBU
Küçük Kas Gelişimi
· Baş ve işaret parmağimi kullanarak küçük nesneleri toplayabilirim.
· 8 adet dügmeyi delikli bir kutuya atabilirim.
· 8 adet küple kule yapabilirim.
· 6 adet silindir şeklindeki çubuklari oyuklarina yerleştirebilirim
· 4-5 adet boncuğu bir ipe yerleştirebilirim.
· Modele bakarak üç blokla köprü yapabilrim.
· Yardimsiz kalem tutabilirim.
· Modele bakarak (x,+,O,&127) şeklini çizebilirim.
· Gösterildiğinde dikey ve yatay çizgileri taklit edebilirim.
· Daire içinde gözleri, ağzi ve burnu olan bir yüz resmi çizebilirim.
· Bir şeklin sinirlarini taşirmadan boyayabilirim.
· Makasi düz olarak tutabilir ve yardimla makas kullanabilirim.
· Yapiştirici kullanarak bir şekli kağida yapiştirabilirim.
· Patates vs. gibi baski çalismalari yapabilirim.
· Yoğurma maddelerini kullanarak değişik şekiller oluşturabilirim.
· Bir kağidi ikiye katlayabilirim.
· Sivilari bir kaptan diğer bir kaba boşaltabilirim.
Küçük Kas Gelişimi
· Baş ve işaret parmağimi kullanarak küçük nesneleri toplayabilirim.
· 8 adet dügmeyi delikli bir kutuya atabilirim.
· 8 adet küple kule yapabilirim.
· 6 adet silindir şeklindeki çubuklari oyuklarina yerleştirebilirim
· 4-5 adet boncuğu bir ipe yerleştirebilirim.
· Modele bakarak üç blokla köprü yapabilrim.
· Yardimsiz kalem tutabilirim.
· Modele bakarak (x,+,O,&127) şeklini çizebilirim.
· Gösterildiğinde dikey ve yatay çizgileri taklit edebilirim.
· Daire içinde gözleri, ağzi ve burnu olan bir yüz resmi çizebilirim.
· Bir şeklin sinirlarini taşirmadan boyayabilirim.
· Makasi düz olarak tutabilir ve yardimla makas kullanabilirim.
· Yapiştirici kullanarak bir şekli kağida yapiştirabilirim.
· Patates vs. gibi baski çalismalari yapabilirim.
· Yoğurma maddelerini kullanarak değişik şekiller oluşturabilirim.
· Bir kağidi ikiye katlayabilirim.
· Sivilari bir kaptan diğer bir kaba boşaltabilirim.
Büyük Kas Gelişimi
· Oyun oynarken çömelebilirim.
· Tek ayağimin üzerinde beş saniye durabilirim.
· Parmak uçlarima basarak ileri doğru bir metre yürüyebilirim.
· Tek ayağimla siçrama hareketi yapabilirim
· Çift ayakla dört kez öne doğru siçrayabilirim.
· Merdivenlerden inip çikabilirim.
· Yardimsiz kaydiraktan kayabilirim.
· Salincakta sallanabilirim
· Bir bardak suyu dökmeden taşiyabilirim
· Orta büyüklükte bir topu atabilir, yere vurarak siçratabilir, kollarimla yakalayabilirim.
· Yardimsiz üç tekerlekli bisiklete binebilirim.
· Öne doğru takla atabilirim.
· Yerde sürünerek ileri doğru gidebilirim.
4-5 YAŞ GRUBU
Küçük Kas Gelişimi
. Tek gözüm kapali iken yerdeki küçük nesneleri toplayabilirim.
· On küple kule yapabilirim.
· Beş adet blok'''' u tren şeklinde dizebilirim.
· Model gösterildiğinde kare, arti, çarpi, üçgen, V, T, H, D şekillerini çizebilirim.
· Üç kisimli adam resmi ve basit bir ev resmi çizebilirim.
· Sinirlari belli bir yol üzerinde soldan sağa, yukardan aşağiya, sağdan sola doğru elimi kaldirmadan çizgi çizebilirim.
· 1''''den 5''''e kadar olan sayilari kopya edebilirim.
· Ufak bir makasla sekil kesebilir ve başka bir kağitta bulunan ayni şeklin üzerine yapiştirabilirim.
· Model gösterildiğinde bir kağidi üç kere katlayabilirim.
Büyük Kas Gelişimi
· Tek ayağimin üstünde durabilirim.
· Bir denge tahtasi üzerinde yürüyebilirim.
· Parmak ucuma basarak koşabilirim.
· Tek ayağimla siçrama hareketi yapabilirim
· Yardimsiz on basamaği ayak değiştirerek çikabilir ve inebilirim.
· Atilan küçük bir topu dirseklerimi kullanarak tutabilirim.
· Müzikli halka oyunlari oynayabilirim.
· Üç tekerlekli bisiklete binebilirim.
· Müziğe göre hareket edebilirim.
· Oyun oynarken çömelebilirim.
· Tek ayağimin üzerinde beş saniye durabilirim.
· Parmak uçlarima basarak ileri doğru bir metre yürüyebilirim.
· Tek ayağimla siçrama hareketi yapabilirim
· Çift ayakla dört kez öne doğru siçrayabilirim.
· Merdivenlerden inip çikabilirim.
· Yardimsiz kaydiraktan kayabilirim.
· Salincakta sallanabilirim
· Bir bardak suyu dökmeden taşiyabilirim
· Orta büyüklükte bir topu atabilir, yere vurarak siçratabilir, kollarimla yakalayabilirim.
· Yardimsiz üç tekerlekli bisiklete binebilirim.
· Öne doğru takla atabilirim.
· Yerde sürünerek ileri doğru gidebilirim.
4-5 YAŞ GRUBU
Küçük Kas Gelişimi
. Tek gözüm kapali iken yerdeki küçük nesneleri toplayabilirim.
· On küple kule yapabilirim.
· Beş adet blok'''' u tren şeklinde dizebilirim.
· Model gösterildiğinde kare, arti, çarpi, üçgen, V, T, H, D şekillerini çizebilirim.
· Üç kisimli adam resmi ve basit bir ev resmi çizebilirim.
· Sinirlari belli bir yol üzerinde soldan sağa, yukardan aşağiya, sağdan sola doğru elimi kaldirmadan çizgi çizebilirim.
· 1''''den 5''''e kadar olan sayilari kopya edebilirim.
· Ufak bir makasla sekil kesebilir ve başka bir kağitta bulunan ayni şeklin üzerine yapiştirabilirim.
· Model gösterildiğinde bir kağidi üç kere katlayabilirim.
Büyük Kas Gelişimi
· Tek ayağimin üstünde durabilirim.
· Bir denge tahtasi üzerinde yürüyebilirim.
· Parmak ucuma basarak koşabilirim.
· Tek ayağimla siçrama hareketi yapabilirim
· Yardimsiz on basamaği ayak değiştirerek çikabilir ve inebilirim.
· Atilan küçük bir topu dirseklerimi kullanarak tutabilirim.
· Müzikli halka oyunlari oynayabilirim.
· Üç tekerlekli bisiklete binebilirim.
· Müziğe göre hareket edebilirim.
· Hareket halinde büyük
bir topu ayağim ile durdurabilirim.
5 - 6 YAŞ GRUBU
Küçük Kas Gelişimi
. Model olunduğunda ayakkabi bağciğiyla duğum atabilirim
· Anahtarla kapi kilidini açabilrim
· Nokta nokta verilenbir resmin noktalarini birleştirebilirim
· 6 kisimlı bir adam resmi çizebilirim ve eksik çizilmis bir adam resmini tamalayabilrim
· Söylendiğinde yatay,dikey, arti, çarpi,daire,üçgen,kare, dikdörtgen şekillerini çizebilirim
· 1''''den 10''''a kadar olan sayilari kopya eebilrim
· Labirent bulmacalari tamamlayabilrim
· Bir kağidi dörde katlayabilirim
· Gösterildiğinde bir kareyi üçgen şeklinde katlayabilirim
· Bir kavanozun kapağini açip kapayabilirim
· Tahta çekiç ile tahtaya çivi çakabilirim
Büyük Kas Gelişimi
. Tek ayağimin üzerinde 10 saniye durabilirim
· Sözel yönlendirmelere göre degişik hizlarda ve yönlerde yürüyebilirim
· Öne doğru taklalar atabilirim
· Beş kez üst üste eğilerek dizimi büküp kaldirabilirim
· Ayaklarim tutulduğunda ellerimin üstünde yürüyebilirim
· Tek ayağimin üstünde sicrama hareketi yapabilirim
· Kendime doğru atilan topu tutabilirim
· Müzikli dairesel oyunlar oynayabilirim
· Koşarken yerdeki nesneleri toplayabilirim
· Ziplayan topu yakalayabilirim
· Her iki elimle de bir nesneyi veya bir eli, kuvvetle sikabilirim
· Parmak uçlarima basarak iki metre kadar koşabilirim
. Model olunduğunda ayakkabi bağciğiyla duğum atabilirim
· Anahtarla kapi kilidini açabilrim
· Nokta nokta verilenbir resmin noktalarini birleştirebilirim
· 6 kisimlı bir adam resmi çizebilirim ve eksik çizilmis bir adam resmini tamalayabilrim
· Söylendiğinde yatay,dikey, arti, çarpi,daire,üçgen,kare, dikdörtgen şekillerini çizebilirim
· 1''''den 10''''a kadar olan sayilari kopya eebilrim
· Labirent bulmacalari tamamlayabilrim
· Bir kağidi dörde katlayabilirim
· Gösterildiğinde bir kareyi üçgen şeklinde katlayabilirim
· Bir kavanozun kapağini açip kapayabilirim
· Tahta çekiç ile tahtaya çivi çakabilirim
Büyük Kas Gelişimi
. Tek ayağimin üzerinde 10 saniye durabilirim
· Sözel yönlendirmelere göre degişik hizlarda ve yönlerde yürüyebilirim
· Öne doğru taklalar atabilirim
· Beş kez üst üste eğilerek dizimi büküp kaldirabilirim
· Ayaklarim tutulduğunda ellerimin üstünde yürüyebilirim
· Tek ayağimin üstünde sicrama hareketi yapabilirim
· Kendime doğru atilan topu tutabilirim
· Müzikli dairesel oyunlar oynayabilirim
· Koşarken yerdeki nesneleri toplayabilirim
· Ziplayan topu yakalayabilirim
· Her iki elimle de bir nesneyi veya bir eli, kuvvetle sikabilirim
· Parmak uçlarima basarak iki metre kadar koşabilirim
Psikomotor Gelişimin Diğer Gelişim Alanlarıyla İlişkisi:
Psikomotor gelişim; düzenli ve sağlıklı beslenme, yaşam şartları, giyim gibi temel
ihtiyaçlarla sıkı sıkıya ilişkilidir. Sosyoekonomik düzeyleri düşük ailelerde, yetersiz ve
dengesiz beslenme sonucunda çocuklar hastalanmaktadır. Yaşadıkları çevre şartlarının
olumsuzluğu, beslenme ve giyim problemleri psikomotor gelişimi olumsuz ölçüde etkiler.
Bu olumsuzluklar çocuğun sadece motor gelişiminde değil; sosyal,duygusal,zihinsel
gelişimlerini de etkilemektedir.
Zihinsel gelişim süreçlerinden olan algısal yetenekler ve beceriler, çocukların hareket
becerilerini kazanmada önemli bir etken olarak rol oynar. Algısal motor yetenekler ve
öğrenmeye hazır olma, olgunlaşmış beceri kavramlarının kazanılmasına ve geliştirilmesine
yardımcı olur. Ayrıca motor gelişim, çocukların beş duyusunun (görme, işitme, dokunma, tat
alma, koklama ) olgunlaşması ile dışarıdan gelen çeşitli uyarıcılara karşı algılayarak tepki
vermesine neden olur.
Motor gelişim; çocukların çevre ile iletişim kurmasında, yaşamlarını devam ettirmede
önemli yer tutar. Çocuklar, motor becerilerini oyun içerisinde keşfederler. Çocuk, oyun
sayesinde diğer bireylerle sosyal iletişime girerek toplum içerisinde sosyalleşir.
Yaratıcılıkları gelişir. Böylece çocuğun kendine olan öz güveni artar, kendini yeterli hisseder
ve olumlu benlik kavramı kazanır.
Benlik kavramı; bireyin kişisel özelliklerini, sınırlılıklarını, nelerden hoşlanıp nelerden
hoşlanmadığını fark etmesi ile ortaya çıkar. Çocuğun sağlığı ve bedensel durumu benlik
kavramının gelişimi ve bütünlüğü üzerinde önemli yer tutar. Ayrıca çocukların psikolojik
ihtiyaçları karşılanıp ruhsal durumları geliştikçe, yeni motor becerilerin de kazanılması daha
yüksek seviyelerde olur.
Görüldüğü gibi psikomotor gelişim, diğer gelişim alanları ile karşılıklı ilişki
içerisindedir.
Psikomotor gelişim; düzenli ve sağlıklı beslenme, yaşam şartları, giyim gibi temel
ihtiyaçlarla sıkı sıkıya ilişkilidir. Sosyoekonomik düzeyleri düşük ailelerde, yetersiz ve
dengesiz beslenme sonucunda çocuklar hastalanmaktadır. Yaşadıkları çevre şartlarının
olumsuzluğu, beslenme ve giyim problemleri psikomotor gelişimi olumsuz ölçüde etkiler.
Bu olumsuzluklar çocuğun sadece motor gelişiminde değil; sosyal,duygusal,zihinsel
gelişimlerini de etkilemektedir.
Zihinsel gelişim süreçlerinden olan algısal yetenekler ve beceriler, çocukların hareket
becerilerini kazanmada önemli bir etken olarak rol oynar. Algısal motor yetenekler ve
öğrenmeye hazır olma, olgunlaşmış beceri kavramlarının kazanılmasına ve geliştirilmesine
yardımcı olur. Ayrıca motor gelişim, çocukların beş duyusunun (görme, işitme, dokunma, tat
alma, koklama ) olgunlaşması ile dışarıdan gelen çeşitli uyarıcılara karşı algılayarak tepki
vermesine neden olur.
Motor gelişim; çocukların çevre ile iletişim kurmasında, yaşamlarını devam ettirmede
önemli yer tutar. Çocuklar, motor becerilerini oyun içerisinde keşfederler. Çocuk, oyun
sayesinde diğer bireylerle sosyal iletişime girerek toplum içerisinde sosyalleşir.
Yaratıcılıkları gelişir. Böylece çocuğun kendine olan öz güveni artar, kendini yeterli hisseder
ve olumlu benlik kavramı kazanır.
Benlik kavramı; bireyin kişisel özelliklerini, sınırlılıklarını, nelerden hoşlanıp nelerden
hoşlanmadığını fark etmesi ile ortaya çıkar. Çocuğun sağlığı ve bedensel durumu benlik
kavramının gelişimi ve bütünlüğü üzerinde önemli yer tutar. Ayrıca çocukların psikolojik
ihtiyaçları karşılanıp ruhsal durumları geliştikçe, yeni motor becerilerin de kazanılması daha
yüksek seviyelerde olur.
Görüldüğü gibi psikomotor gelişim, diğer gelişim alanları ile karşılıklı ilişki
içerisindedir.
Yorumlar
Yorum Gönder